A.. a.. ekki má, formaður Menntaráðs!

Formaður Menntaráðs Reykjavíkurborgar hefur verið í áróðursstellingum í þessari viku og gengið vel að boða hugmyndir sínar gegn leikskólum og grunnskólum í borginni. Áróðurinn gengur betur en samráðið enda er kappræðan sérgrein pólitíkusa, í áróðri eru þeir á heimavelli.

1. Því er haldið fram að boðaðar uppskurðarhugmyndir á skólakerfinu séu í fullu samræmi við lög. Þetta er ekki rétt hjá formanni Menntaráðs.

2. Því er haldið fram að ný lög um leikskólann hafi verið sett (með samkomulagi allra flokka) til að auka möguleika á endurskipulagningu skólastarfs út frá hagkvæmni. Þetta er ekki rétt hjá formanninum.

3. Því er haldið fram að valið standi á milli boðaðra niðurskurðahugmynda eða þess að lækka lægstu launin, þetta er ekki rétt hjá formanni Menntaráðs.

1.

Í lögum um leikskóla og grunnskóla eru ákvæði sem heimila samrekstur stofnana á mismunandi skólastigum. Í umræðum á Alþingi kom skýrt fram að rétt þótti að gefa þetta svigrúm fyrir lítil sveitarfélög sem geta illa ráðið við að reka þrjár aðskildar stofnanir. Í athugasemdum með frumvarpinu kemur skýrt fram að þetta svigrúm sé “ekki til samreksturs stórra fjölmennra skóla né heldur sameiningar margra skóla undir einum skólastjóra.”

Engin umræða fór fram á Alþingi eða í samfélaginu um að sameina stóra leikskóla grunnskólum í stórum sveitarfélögum. Fullvíst er að ólga hefði orðið í röðum fagfólks og foreldra ef löggjafinn hefði dúkkað upp með slíkar hugmyndir.

Í barnaverndarlögum er ákvæði um að þeir skuli sæta fangelsisvist sem beita barn refsingum, hótunum eða ógnunum ef ætla má að slíkt skaði barnið andlega eða líkamlega. Engum dettur þó í huga að þetta ákvæði barnaverndarlaga sé heimild til að misþyrma börnum svo fremi að ekki verði sýnt fram á andlegan eða líkamlegan skaða.

Vera má að í orðanna hljóðan felist svigrúm í lagatextum um leikskóla fyrir formann Menntaráðs Reykjavíkurborgar til að vinna skemmdarverk á skólastarfi með þeim hætti að sameina leikskóla og grunnskóla. Það er hæpið og ef það er ekki ólöglegt er það að minnsta kosti siðlaust að fara þannig á svig við lögin.

2.

Það er ekki rétt að markmið með lögum um leikskóla séu að auka möguleika á endurskipulagningu skólastarfs út frá hagkvæmni, þetta er jafn rangt og rangt getur orðið.

Ég er ekki löglærður en ég er læs. Í markmiðsgrein laga um leikskóla segir: “Í leikskólum skal velferð og hagur barna hafður að leiðarljósi í öllu starfi. Veita skal börnum umönnun og menntun, búa þeim hollt og hvetjandi uppeldisumhverfi og örugg náms- og leikskilyrði. Stuðla skal að því að nám fari fram í leik og skapandi starfi þar sem börn njóta fjölbreyttra uppeldiskosta.” Að lokinni þessari yfirlýsingu eru talin upp markmið með kennslu í leikskólum í fimm liðum. Ekki er orð um svigrúm til aukinnar hagkvæmni og endurskipulagningar.

3.

Það er ekki rétt að valið standi á milli þess að fara í uppskurð á skólakerfinu eða afnema yfirvinnugreiðslur til leikskólastarfsmanna fyrir að vinna í matartímanum sínum. Það sýnir vandann sem stjórnmálamaðurinn er kominn í að þessu skuli haldið fram og ber vott um slæma ráðgjöf.

Hvert er markmiðið með svona fullyrðingu? Er verið að reyna að skapa innbyrðis togstreitu meðal starfsfólks leikskóla? Annað hvort rekum við yfirmennina eða lækkum launin. Er eitthvað val?

Það má stórlega draga í efa að formaður Menntaráðs geti afnumið hálftíma yfirvinnugreiðslu á dag vegna vinnu starfsfólks í matartíma sínum. Í tíð þess ágæta borgarstjóra Steinunnar Valdísar Óskarsdóttur (enginn veit hvað átt hefur fyrr en misst hefur) var búið svo um hnútana í Reykjavík að segja þarf upp þessu eðlilega endurgjaldi með formlegum hætti. Í því ástandi sem nú ríkir kemst formaður Menntaráðs ekki upp með slíka launalækkun gagnvart lægst launuðu starfsmönnum borgarinnar.

Það sem formaður Menntaráðs er að verja með því að skipuleggja uppsagnir á einu millistjórnendastétt borgarinnar þar sem konur eru í meirihluta, er allt annað en eðlilegar yfirvinnugreiðslur.

• Með uppskurðinum á skólakerfinu er varin skólavist í níu klukkustundir á dag fyrir lítil börn frá tæplega tveggja ára aldri.
• Það er varinn vinnudagur fyrir lítil börn sem felur í sér lengri viðveru en lögbundin vinnuvika er fyrir fullorðna og fullfríska einstaklinga.
• Varin er sú heimild foreldra í fæðingarorlofi að hafa önnur börn sín í leikskóla í níu klukkutíma.
• Varið er það svigrúm fólks sem ekki er á vinnumarkaði að hafa börn sín í leikskóla í níu klukkutíma á dag og stundum meira.

Þetta vill formaður Menntaráðs verja með því að fara í aðgerðir sem gefist hafa illa í öðrum löndum og aðrar þjóðir hafa lagt af.

Að lokum.

Formaður Menntaráðs hefur staðið sig vel að undanförnu í áróðri sínum í fjölmiðlum. Rödd formannsins hefur ýmist hljómað ein eða hann mætt andmælum pólitíkusa sem ekki hafa önnur ráð, en það er ástæðulaust að draga dul á að sumt sem formaðurinn hefur gert er snjallt.

Formaðurinn stillti sér upp milli tveggja leikskóla á sömu lóð sem voru sameinaðir á seinasta ári og lét í veðri vak að gegn slíkri sameiningu væri barist. Svo er auðvitað ekki enda hefur enginn mótmælt þeirri sameiningu.

Formaður Menntaráðs hefur vísað til þess að skólar hafi verið sameinaðir í öðrum sveitarfélögum og þá hafi ekki verið mótmælt. Það er rétt. Í Hafnarfirði var 28 barna leikskóli sameinaður öðrum fyrir nokkrum vikum. Í litla skólanum starfaði stjórnunarteymi eins og í stærri skólum. Slíkt er auðvitað óhagkvæmt ef ekki bruðl. Það mótmælir enginn slíkum sameiningarráðstöfunum.

Starfsfólk og foreldrar í leikskólum hafa látið margt yfir sig ganga í hagræðingarskyni eftir fjármálahrunið á Íslandi. Það lýsir miklum samstarfsvilja. Það er hægt að ná samstarfi og raunverulegu samráði um skynsamlegar breytingar sem auðvelt er að rökstyðja. En það verður aldrei samþykkt að hnoða leikskólum saman við grunnskóla og fletja út starfsemina í eitthvað moð sem ekki er í anda laga um leikskóla- og grunnskóla. Því þrátt fyrir allt og þröngan kost hefur verið sátt í samfélaginu um starfsemi þessara mikilvægu stofnana.

Formaður Menntaráðs: Ekki rjúfa þessa sátt.